Het recht op eerste aankoop geeft u de mogelijkheid om binnen een bepaalde periode een woning tegen een vooraf onderhandelde prijs te kopen, waarbij het pand niet aan anderen mag worden verkocht. Gemeenten maken ook vaak gebruik van dit recht voor specifieke gronden en kavels om hun plannen te realiseren en grondspeculatie te voorkomen.
Als huurder kunt u, na het aflopen van de huurperiode, het recht hebben om het gehuurde pand te kopen. Dit dient vastgelegd te worden in een clausule in de huurovereenkomst, gebaseerd op een redelijke marktprijs.